Ο χώρος είναι ένα από τα βασικά μορφικά στοιχεία της εικαστικής γλώσσας. Δεν είναι απλώς το «κενό» γύρω από τα αντικείμενα, αλλά ενεργό μέρος της σύνθεσης που καθορίζει πώς αντιλαμβανόμαστε το έργο.

Ο θετικός χώρος είναι το τμήμα που καταλαμβάνεται από τις μορφές, τα αντικείμενα ή τις φιγούρες — δηλαδή ό,τι «υπάρχει» στο έργο.
Αντίθετα, ο αρνητικός χώρος είναι το διάστημα που περιβάλλει ή χωρίζει αυτές τις μορφές — το «κενό» που τις αναδεικνύει και τους δίνει ζωή.

Η σχέση ανάμεσα στον θετικό και τον αρνητικό χώρο είναι αλληλένδετη· το ένα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το άλλο. Όπως οι παύσεις στη μουσική δίνουν ρυθμό, έτσι και τα κενά σε μια εικόνα προσφέρουν ισορροπία, ανάσα και βάθος.

Μέσα από τη σωστή χρήση του χώρου, ο καλλιτέχνης κατευθύνει το βλέμμα του θεατή, δημιουργεί αρμονία και δίνει στο έργο αίσθηση κίνησης και ενότητας. Ο χώρος δεν είναι απλώς το περιβάλλον των μορφών — είναι ο “αόρατος” πρωταγωνιστής κάθε εικαστικής σύνθεσης.

τεχνικη νοταν

Η τεχνική Νοτάν είναι μια ιαπωνική τεχνική η οποία έχει τις ρίζες της στην ασιατική τέχνη και συνδέεται με την ιδέα του γιν και γιανγκ. Εισήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Ernest Fenollosa και έγινε δημοφιλής από τον Arthur Wesley Dow στο βιβλίο Composition (1899).

Η τεχνική αυτή μελετά τις αντιθέσεις φωτός και σκιάς, χωρίς να ασχολείται με τα χρώματα ή τις λεπτομέρειες. Δείχνει τη σχέση ανάμεσα στον θετικό και τον αρνητικό χώρο και τη σύνδεση του σχήματος με το φόντο, μετατρέποντας τις μορφές και τις επιφάνειες σε απλά επίπεδα σχήματα σε μια δισδιάστατη επιφάνεια.

Η Νοτάν διδάσκει ότι ο χώρος γύρω από τα αντικείμενα δεν είναι απλώς κενό — είναι ενεργό στοιχείο της εικόνας, που αναδεικνύει τις μορφές και καθοδηγεί το βλέμμα του θεατή.

Με τη Νοτάν οι μαθητές μαθαίνουν να βλέπουν τις κύριες μορφές και να κατανοούν τον θετικό και αρνητικό χώρο ενός θέματος, να αξιοποιούν τις αντιθέσεις φωτός–σκιάς. Η τεχνική αυτή βοηθά στη δημιουργία ισορροπημένων και δυνατών συνθέσεων, προετοιμάζοντας τους για ζωγραφική, σχέδιο ή χαρακτική.

Η Νοτάν έχει τις ρίζες της στην ασιατική τέχνη, συσχετίζεται με την ιδέα του γιν και γιανγκ και εισήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον ιστορικό της τέχνης Ernest Fenollosa (1853–1908). Αργότερα δημοφιλής έγινε από τον Arthur Wesley Dow στο βιβλίο του Composition (1899).