Τα χρώματα

Τα χρώματα στη ζωγραφική χωρίζονται σε βασικά και συμπληρωματικά. Βασικά είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε.

Συμπληρωματικά είναι τα χρώματα που δημιουργούνται από την ανάμειξη δύο βασικών:
κόκκινο + κίτρινο = πορτοκαλί
κίτρινο + μπλε = πράσινο
μπλε + κόκκινο = μοβ

Κάνε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο για να παρακολουθήσεις ένα διασκεδαστικό βίντεο με τα βασικά χρώματα και τις αναμείξεις τους!

Sesame Street: OK Go – Three Primary Colours

Μπορείς επίσης να παρακολουθήσεις το βίντεο της εκπαιδευτικής τηλεόρασης Χρωματοϊστορίες – Βασικά χρώματα εδώ

Ο Χρωματικός Κύκλος του Ίττεν

Ο χρωματικός Κύκλος του Ίττεν είναι ένας δωδεκαμερής χρωματικός κύκλος που περιλαμβάνει τα βασικά, τα συμπληρωματικά και τα παράγωγα χρώματα.

▪ τα βασικά χρώματα βρίσκονται στο κεντρικό τρίγωνο και είναι η βάση για να δημιουργηθούν όλα τα υπόλοιπα χρώματα.
▪ τα συμπληρωματικά χρώματα βρίσκονται στο πολύγωνο που σχηματίζεται και είναι τα χρώματα που δημιουργούνται από τις αναμείξεις των βασικών χρωμάτων ανα 2 μεταξύ τους.

Κάθε τρίγωνο, απ τα νεοσχηματισθέντα,στην μεγάλη πλευρά του περιλαμβάνει τα δύο βασικά χρώματα που αναμεικνύονται για την δημιουργία του καινούργιου χρώματος, του συμπληρωματικού.

▪ τα υπόλοιπα χρώματα δημιουργούνται από τις αναμείξεις και των 2 προηγούμενων κατηγοριών μεταξύ τους και έχουν ως αποτέλεσμα τις αποχρώσεις τους.

Ο κύκλος που σχηματίζεται έξω απ’ το πολύγωνο μας θυμίζει ότι υπάρχουν και υποκατηγορίες χρωμάτων και συμπληρωματικών που τα βλέπουμε με μία ματιά και ξέρουμε επίσης και τι χρώματα θα ανακατέψουμε για να φτάσουμε στην επιθυμητή απόχρωση.

Θερμά και ψυχρά χρώματα

Αν χωρίσουμε τον κύκλο στη μέση με μια γραμμή, τότε δημιουργούνται άλλες 2 κατηγορίες χρωμάτων:

▪ τα θερμά χρώματα (κόκκινο, κίτρινο, πορτοκαλί) τα οποία είναι τα χρώματα της φωτιάς και οι αποχρώσεις τους.

▪ τα ψυχρά χρώματα (μπλε, πράσινο, μοβ) τα οποία είναι τα χρώματα της φύσης και οι αποχρώσεις τους.

Για την έννοια των θερμών και ψυχρών χρωμάτων γράφονται για εκατοντάδες χρόνια θεωρίες. Οι περισσότερες θεωρίες αρχίζουν με τον κλασικό χρωματικό κύκλο έξι σημείων (τρία κύρια χρώματα και τρία δευτερεύοντα χρώματα). Μια διαχωριστική γραμμή χωρίζει τον τροχό σε θερμά και ψυχρά χρώματα. Η θέση της γραμμής ποικίλει ανάλογα τη θεωρία. Πάντως, η γενική ιδέα είναι ότι τα θερμά χρώματα είναι το κόκκινο, το πορτοκαλί και το κίτρινο και τα ψυχρά χρώματα είναι το πράσινο, το μπλε και η ματζέντα.

Τα αντίθετα χρώματα

•Στον χρωματικό κύκλο υπάρχουν χρώματα που βρίσκονται το ένα απέναντι από το άλλο. Αυτά τα χρώματα λέγονται αντίθετα και έχουν την ιδιότητα, αν χρησιμοποιηθούν δίπλα δίπλα να δείχνουν την έντασή τους. Για παράδειγμα:

▪ το αντίθετο του κίτρινου είναι το μόβ

▪ το αντίθετο του πράσινου είναι το κόκκινο

▪ το αντίθετο του πορτοκαλί είναι το μπλε

Μ’ αυτόν τον τρόπο λοιπόν μπορούμε να συνδυάσουμε εύκολα δύο χρώματα μεταξύ τους έτσι ΄ωστε να ταιριάξουμε ρούχα, να ζωγραφίσουμε, να βάψουμε έναν χώρο του σπιτιού μας κ.λ.π.

Απόχρωσεις

Απόχρωση είναι ο χρωματικός χαρακτήρας του κάθε χρώματος σε σχέση με τα υπόλοιπα χρώματα. Το κόκκινο π.χ. δεν είναι ένα κόκκινο. Υπάρχει κόκκινο με απόχρωση πορτοκαλί, κόκκινο με απόχρωση μωβ κλπ. Στην περίπτωση αυτή το χρώμα δεν έχει την προσθήκη μαύρου, άσπρου ή γκρι χρώματος.

Τόνοι

Τόνος ενός χρώματος είναι η ιδιότητα που εκφράζει τη σχέση του με το φως. Μας δείχνει δηλαδή πόσο φωτίζεται ή όχι ένα χρώμα, πόσο δηλαδή αυτό είναι φωτεινό ή σκοτεινό, ανοικτό ή σκούρο.
Θα εννοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει τόνος ενός χρώματος αν φωτίσουμε π.χ. ένα κόκκινο πανί με πολύ φως, με λιγότερο φως, με φως που βρίσκεται κοντά στο πανί, μακριά, δίπλα, πίσω από το πανί κ.τ.λ. Το κόκκινο χρώμα στο πανί δεν θα παραμείνει ίδιο αλλά θ’ αλλάξει, ως προς τον τόνο του.
Πρακτικά, οι τόνοι ενός χρώματος δημιουργούνται με την προσθήκη του γκρι χρώματος (άσπρο και μαύρο).