Εξπρεσιονισμός

Ο Εξπρεσιονισμός είναι ένα καλλιτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε κυρίως στη Γερμανία και την Κεντρική Ευρώπη στις αρχές του 20ού αιώνα.
Οι καλλιτέχνες του Εξπρεσιονισμού δεν προσπαθούσαν να ζωγραφίσουν τον κόσμο όπως ακριβώς φαίνεται, αλλά να δείξουν πώς αισθάνονται ή πώς βλέπουν εσωτερικά τα πράγματα.

Αντί να παρουσιάζουν ρεαλιστικές εικόνες, χρησιμοποιούσαν παραμορφώσεις και έντονα, «αφύσικα» χρώματα για να εκφράσουν συναισθήματα. Τα πρόσωπα και τα αντικείμενα μπορεί να φαίνονταν «στραβά» ή αλλοιωμένα, γιατί ο σκοπός δεν ήταν να μοιάζουν πραγματικά, αλλά να δείχνουν την ένταση, την ανησυχία ή το πάθος του καλλιτέχνη.

Το ρεύμα αυτό γεννήθηκε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. Ο κόσμος άλλαζε γρήγορα: οι πόλεις μεγάλωναν, η τεχνολογία προχωρούσε και ξέσπασαν πόλεμοι. Οι καλλιτέχνες ήθελαν να εκφράσουν αυτές τις ανησυχίες και τα συναισθήματα.
Ήταν επίσης μια αντίδραση απέναντι στη ρεαλιστική ζωγραφική. Οι Εξπρεσιονιστές πίστευαν ότι «το συναίσθημα μετράει περισσότερο από το πώς φαίνεται κάτι».

Ο Εξπρεσιονισμός μάς δείχνει ότι η τέχνη δεν είναι μόνο για να αντιγράφει τον κόσμο, αλλά και για να μεταφέρει πώς αισθανόμαστε μέσα μας. Η μορφή, τα χρώματα και η σύνθεση λειτουργούν σαν μια γλώσσα που μιλάει για τα συναισθήματα.

Γνωστά έργα του Εξπρεσιονισμού

Η Κραυγή (The Scream) – 1893, Έντβαρτ Μουνκ (Edvard Munch)
Ένα από τα πιο γνωστά έργα στην ιστορία της τέχνης. Μια ανθρώπινη φιγούρα στέκεται σε μια γέφυρα και κρατάει το κεφάλι της, φωνάζοντας δυνατά. Τα χρώματα και οι γραμμές δείχνουν έντονα συναισθήματα φόβου, αγωνίας και μοναξιάς.

Μεγάλα Μπλε Άλογα (Large Blue Horses) – 1911, Φραντς Μαρκ (Franz Marc)
Ο ζωγράφος παρουσιάζει τρία άλογα σε έντονο μπλε χρώμα. Τα ζώα δείχνουν ηρεμία και δύναμη, και τα έντονα χρώματα συμβολίζουν την πνευματικότητα και την εσωτερική αρμονία.

Το Δείπνο: Αρμονία σε Κόκκινο (The Dessert: Harmony in Red) – 1908, Ανρί Ματίς (Henri Matisse)
Ένα δωμάτιο γεμάτο κόκκινο χρώμα, με μια γυναίκα που στρώνει το τραπέζι. Ο Ματίς δεν ενδιαφέρεται για την πραγματική προοπτική, αλλά για τη χαρά και την ένταση που δημιουργεί το χρώμα.

Καθιστή γυναίκα με λυγισμένα πόδια (Sitting Woman with Legs Drawn Up) – 1917, Έγκον Σίλε (Egon Schiele)
Ο Σίλε ζωγραφίζει μια γυναίκα καθιστή, με λυγισμένα πόδια και έντονο βλέμμα. Οι γραμμές είναι αυστηρές και το σώμα δείχνει ένταση και εσωτερική ανησυχία.

Κεφάλι σε μπλε (Head in Blue) – 1912, Αλεξέι φον Γιαβλένσκι (Alexej von Jawlensky)
Ένα αφαιρετικό πορτρέτο με μπλε και έντονα χρώματα. Ο Γιαβλένσκι, μέλος της ομάδας «Ο Μπλε Καβαλάρης» (Der Blaue Reiter)*, προσπαθεί να δείξει τα συναισθήματα και την πνευματική πλευρά του ανθρώπου μέσα από τα χρώματα και τις φόρμες.

*Ο «Μπλε Καβαλάρης» (Der Blaue Reiter) ήταν μια ομάδα καλλιτεχνών του Εξπρεσιονισμού που δημιουργήθηκε στο Μόναχο γύρω στο 1911 από τον Βασίλι Καντίνσκι και τον Φραντς Μαρκ.
Πίστευαν ότι η τέχνη πρέπει να εκφράζει το πνεύμα και τα συναισθήματα του καλλιτέχνη και όχι να δείχνει απλώς την εξωτερική όψη των πραγμάτων.
Πολλοί γνωστοί εξπρεσιονιστές, όπως ο Γιαβλένσκι, ανήκαν σε αυτή την ομάδα.